Kahramanmaraş’tan yıllardır beklediğimiz bir çabayı nihayet duyma fırsatı bulduk. Kahramanmaraş Belediyesi, 29 Nisan – 1 Mayıs 2011 tarihleri arasında Uluslararası Dulkadir Beyliği Sempozyumu düzenleyerek üzerine düşeni yaptı ve hepimizi çok mutlu etti.
Dulkadir Beyliğinin (1337-1522) başkenti olan Kahramanmaraş, bu büyük Türkmen beyliğinin başkenti idi. Bugünkü Kahramanmaraş’ı ve Elbistan’ı imar eden Dulkadirli Beyleri, adeta Kahramanmaraş’la özdeşleştiler. Halbuki Dulkadirliler sadece Maraş’ta değil, Kayseri, Yozgat, Kırşehir, Kırıkkale, Ankara, Trabzon, Rize, Diyarbakır, Şanlıurfa, Gaziantep, Elazığ, Malatya gibi illerde de önemli izler bıraktılar. İşte bu izler ve Dulkadirli Tarihi, bu sempozyumla tekrar gündeme taşınacak ve Dulkadirli tarihi hakkında yeni belgeler ve bilgiler ortaya konacaktır. İşte bu durum bizi heyecanlandırmaktadır.
Sebebine gelince Kayseri’nin doğusunda oturan ve Zamantı Bölgesinin sakinleri olan bizler için Dulkadir Beyliğinin paha biçilmez bir değeri vardır. Kayseri’nin Bünyan, Tomarza, Talas, Pınarbaşı, Sarız, Sarıoğlan ve Akkışla ilçelerinin büyük bölümünü içine alan Zamantı Kazası, Dulkadirli Döneminde(1337-1522) bu beyliğe bağlıydı. Bizim bölgemize yerleşen Türkmenlerin çok büyük bir bölümünün Dulkadirli Türkmenlerinden olduğunu biliyoruz. Yıllardır Kayseri’nin köylerinde, kasabalarında gezen biri olarak rahatça söyleyebilirim ki, Kahramanmaraş’ı bilmeden Kayseri’yi çözümleyemezsiniz, anlayamazsınız. O yüzden yıllar yılı Refet Yinanç Hoca’nın Dulkadirli Beyliği kitabını ve Maraş Tahrir Defterini elimizden hiç düşürmedik.
Şükürler olsun ki Hakan Türker Dulkadiroğlu, 10 Ağustos 2008 tarihinde Tomarza’nın Gülveren köyünde yapılan Dulkadirli Şenliğinde kıymetli hocamız Prof.Dr.Refet Yinanç’a hepimiz adına plaket takdim ederek bir nebze olsun vefa borcumuzu ödememize vesile olmuştur.
Hakan Türker Dulkadiroğlu, Dulkadiroğlu Beyliğinin hanedan soyundan gelmektedir. 16. Yüzyılın sonunda dedelerinden Davut Bey’in Zamantı ve Kayseri bölgesinin alaybeyi olduğuna şahit oluyoruz. Davut Bey’in Şahruh Bey’le ve Bozkurt Bey’le aynı koldan geldiğini biliyoruz.
Dulkadirli Beyliği, Oğuz Türklerinin (Türkmenlerin) Bayat, Avşar, Beydili ve Bayındır boylarına dayanıyor. Lakin, sadece bu boylardan müteşekkil demek yanlış olur. Diğer Oğuz boylarından da önemli unsurlar var.
Dulkadir Beyliğinin kurucusu Türkmen Beylerinden Zeyneddin Karaca Beydir. Sonra Oğlu Halil Bey tahta geçer. Halil Beyin Türbesi, Pınarbaşı ilçemizin Melikgazi köyündedir. Halil Bey’den sonra Süli Bey (Selvi Bey) başa geçer. Selvi Bey’in de Develi ilçemizle ilgisi vardır.
Selvi Beyden sonra Sadaka Bey, ondan sonra da Nasıreddin Mehmet Bey başa geçmiştir. Nasıreddin Mehmet Bey, Kayseri’de Hatuniye Medresesini yaptıran kişidir. Nasıreddin Mehmet Bey’den sonra başa geçen Süleyman Bey’in türbesi de Pınarbaşı İlçesinin Gülabi köyü yakınlarında Koççağız adı verilen bölgededir.
Süleyman Bey’den sonra hükümdar olan Melik Arslan Bey, Kayseri yakınlarındaki Mancusun (Yeşilyurt) köyüne kendi adıyla anılan camii yaptırmıştır.
Melik Arslan Beyden sonra Şahbudak ve Şahsuvar Beyler hükümdar olmuştur. Onlardan sonra hükümdar olan Alaüddevle Bozkurt Bey’in Kayseri bölgesinde çok sayıda hayır işi yaparak cami, mescit ve zaviye yaptırdığına şahit oluyoruz. Bugün, Büyük Bürüngüz köyünde Alaüddevle Bozkurt Beyin adını taşıyan bir cami olduğu gibi, Zamantı bölgesinde çok sayıda mescit ve zaviyenin de hayır sahibidir.
Yine bugün Karaözü Kasabasındaki Şahruh Köprüsü adını Alaüddevle Bozkurt Bey’in oğlu Şahruh Beyden almaktadır. Yani yıkılan eski köprünün yerine Dulkadirliler, Kayseri ve Yozgat’ı birbirine bağlayan bir köprü yaptırmışlardır.
Benim de büyükannem Bünyan’ın Ağcalu köyünden olur. Bu köye yerleşenler Dulkadirli Türkmenlerindendir. 15. yüzyılın başlarında Timur’un Orta Anadolu’dan Karatatarları Türkistan’a götürmesi üzerine Sivas-Kayseri illeri arasına Dulkadirli oymaklarından Ağcalu oymağı yöreye yerleşti. Oğuzların Bayat boyuna mensup oldukları biliniyor. Bugün Kayseri’nin Bünyan ilçesinde Ağcalı isimli bir köy bulunmaktadır. Sarıoğlan ilçesinin Burunören köyünde Ağcalu isimli bir kabileye mensup Kethüdaoğlu kabilesi tespit edilmiştir. Bugün Ağcalı oymağı büyük ölçüde Yozgat yöresindedir. Yozgat’ın Karadere, Aşağı Kanak, Sokun, Emlak, Karaca, Alilü, Hacılar, Hamzalu, Haşer, Çakır ve Gedük’te Ağcalı oymağının obalarının yerleştiği anlaşılmaktadır.
Yani işin özü şudur ki ben de bu sempozyumda kendi bölgem olan Zamantı’yı bir bildiri ile anlatacağım. Bildirimin başlığı şudur: “Dulkadirli Devletinde Zamantı Bölgesinin Önemi”.
Bu sempozyumun bir başlangıç olmasını dilerim. Çünkü, daha Mısır’da, Suriye’de ve diğer coğrafya ülkelerinde Dulkadir Beyliği ile ilgili bilgi ve belgelerin ortaya çıkacağı günleri özlemle bekliyoruz.
Not: Lütfen not edin. Dulkadir kelimesinin (dul + kadir) ile hiçbir ilgisi yoktur. Giydikleri başlıktan dolayı (tolga + dar) kelimesinin zamanla Dulkadir biçimine dönüştüğünden bahsedebiliriz.
Yorumlar