Kayseri'de Yörükler Türkmenler: A Maddesi


2. Ağaçeri Türkmeni: Kayseri yöresinde gösterilen Ağaçeri Türkmenlerini Felahiye’nin Acırlı köyüne yerleşmişlerdir.
3. Ağalar /Ağalı /Ağalık Oymağı: Kayseri yöresinde konar göçer halde bulundukları görülmüştür.
4. Ağarlı Oymağı: Develi yöresinde görülen bir Türkmen topluluğudur.
5. Ağcaköy Oymağı: Zamantı yöresinde tespit edilmiş bir Yörük topluluğu.

6. Ağcakoyunlu Oymağı: Dulkadirli Yörüklerindedir. Kayseri bölgesinde görülmüştür. Ağcakoyunlular bugün Yozgat ilinde Gedük’te ve Kara Dere’de yaşamaktadırlar.
7. Ağcalu Oymağı: Dulkadirli Türkmenlerindendir. Kayseri ve Bünyan yöresinde görülmüştür. 15. yüzyılın başlarında Timur’un Orta Anadolu’dan Karatatarları Türkistan’a götürmesi üzerine Sivas-Kayseri illeri arasına Dulkadirli oymaklarından Ağcalu oymağı yöreye yerleşti. Oğuzların Bayat boyuna mensup oldukları biliniyor. Bugün Kayseri’nin Bünyan ilçesinde Ağcalı isimli bir köy bulunmaktadır. Sarıoğlan ilçesinin Burunören köyünde Ağcalu isimli bir kabileye mensup Kethüdaoğlu kabilesi tespit edilmiştir. Bugün Ağacalı oymağı büyük ölçüde Yozgat yöresindedir. Yozgat’ın Karadere, Aşağı Kanak, Sokun, Emlak, Karaca, Alilü, Hacılar, Hamzalu, Haşer, Çakır ve Gedük’te Ağacalı oymağının obalarının yerleştiği anlaşılmaktadır.
8. Ağcain Oymağı: Türkmen topluluklarından olan Ağcain oymağının Malya Nahiyesine (Tormarza) bağlı Ağacain kışlağında meskun olduğu ifade edilmiştir.
9. Ahmed Fakih Oymağı: İslamlı Yörüklerinden olan Türkmen topluluğu Çukurviran ve Yarbat mezralarında meskundu ve tasarruflarında Kemer mezraı vardı. Adını Ahmet Fakih Veled-i Hasan Hacı’dan alan oymak, 1483’te 19 hane idi. 1522 yılında 33 haneye çıkmıştır ve Hoca Viran mezraında gösterilmektedir. Kara Kilise mezraını da tasarruflarında tutuyorlardı. Kemer köyünün bugünkü Kocasinan ilçesine bağlı Kemer köyü olduğu anlaşılıyor. İslamlı Yörüklerinin kışlağı Kızılırmak vadisi ve çevresi idi. Bu bölge bugünkü coğrafik duruma göre Özvatan, Felahiye, Sarıoğlan ve merkez Kocasinan ilçesini de içerisine alan bölgedir.
10. Ahsen Gazilü Oymağı: 1563 yılında Zamantı nahiyesi Fakih köyünde 63 nefer olarak bulunuyorlardı. Maraş Yörüklerinden olan oymak, Peçenek taifesi olarak gösterilmiştir.
11. Akbaş (Akbaşlu) Türkmeni: Adı geçen Türkmen topluluğunun 16. yüzyılda Lekvaniklerle birlikte hareket ettikleri görülmektedir. Karahisar (Yeşilhisar) da meskun oldukları, Yahyalı’da Aladağ’a yaylaya çıktıkları bilinmektedir.
12. Akçakoyunlu Oymağı: Bu Türkmen topluluğunun Kayseri’de meskun olduğu ifade edilmektedir. Yerleştikleri yeri kesin olarak bilmemekle birlikte 18. yüzyılın başında bazı eşkıyalık hadiselerine karıştıkları kayıt altına alınmıştır.
13. Akça Ali Oymağı: Avşar boyundan Recepli Avşarlarına bağlı olan Türkmen topluluğunun Zamantı’da meskun olduğu kayıtlıdır. 1703 yılından itibaren diğer Recepli Avşarı obalarıyla birlikte Belih nehri boyları ve Rakka’ya iskan edildi. Ancak bir müddet sonra bir kısmı iskandan kaçıp etrafa dağılarak Kars ve Çıldır taraflarına gittiler. Rakka’ya iskan olan Recepli obalarının 1729 yılındaki tahririnde Akça Ali obası 16 hane ve 8 mücerret nüfusa sahipti. Ankara’nın Elmadağ ilçesine bağlı Akçaali köyü bu obadan kalmadır. Belgelerde Rakka, Karaman, Kırşehir, Kadirli, Sis, Zamantı, Kars-ı Maraş ve Kayseri’de yerleştiği görülüyor.
14. Akdağlı Oymağı: 1563 yılında Zamantı nahiyesinde Donluca, Şabe ve Nabe, Su Akan mezralarında ziraat yapıyorlardı.
15. Akkışla Oymağı: Diğer adları Conalı ve Kuzugüdenli olan Türkmen topluluğu Akkışla ilçesine adını vermiştir. Oğuz Türklerinin Bayat ve Bayındır boyuna mensubiyetleri bilinmektedir. Alevkışla, Kululu, Gömürgen, Ortaköy, Ganişeyh ve civar köyler ile Akkışla ilçe merkezinde meskundurlar. Prof.Dr.Ahmet Uğur, “Akkışla” isimli eserinde Akkışla’nın kuruluşunu şöyle hikaye etmektedir: “Akkışla’nın kuruluşu tahminen 200 sene evveldir. Kaynağımız ise Elifoğlularından kalma bir kabın kenarında eski yazı ile şöyle bir ibarenin olmasıdır: Elifoğlu milhim 1197. Bu sene 1393 oluğuna göre, 196 senelik bir geçmişi vardır. Takriben 1750-1780’dir. Elifoğlu Mülhim’in amcaoğluolan Apraoğlu ise, bundan 15-20 sene evvel buraya gelip yerleşmiştir. Halkın gelişi Amik Ovası yoluyla Halep ve Orta Asya’dır. Göçebe olarak gelinmiştir. Uzun müddet mevcut olan “Yüce Purun” altında kışın kalınmış, yazın Kiğılı’ya yaylaya gidilmiştir. Dönüşlerinde evlerinin kapılarını bile zor bulurlarmış, her tarafı otlar örtermiş, Kululu ve Akin köyleri Akkışla’dan önce gelmiştir. Gömürgen ve Alevkışla bizden sonradır. Rivayete göre Alevkışla’yı Akkışlalı Kötü Yusuf Uşağı kurmuştur. Kışın Ak Purun altında kışladıkları için Akkışlak iken bu kelime zamanla değişerek Akkışla olmuştur. Buranın arazisi tamamen sazlık imiş, Aproğlu’nun ören yerinde bu berdiden örnekler bulunmuştur. İlk gelen kabile Aproğlu (Muslu Uşağı Himmetoğlu’dur), sonra sırasıyla Süleymanlı Uşağı, Topak Uşağı (Gelengiler), Zeyrek Oğulları, Nazlağan Uşağı, Tavatır Uşağı (Kurt asıllıdır, Amik’ten gelmiştir), Elif Uşağı (gelişleri 1197/1780’dir), Uğurlu Uşağı, geliş Halep yoluyla Amik’tir. Birisi Halep’te kalmış, birisi Maraş Elbistan’da kalmış, diğeri buraya gelmiştir. Uğurlu Uşağından Üzeyir, Şam’da askerlik yaparken bu sülaleden bir kıza rast gelmiş ve evlerine giderek bunlarla buluşmuş. Ese Uşağı, Solak Uşağı (Kangal’dab gelmiştir), İncaz /İncekız Uşağı (Kululu’dan gelmiştir), Şeremet ve Karanın Uşağı sonradan gelmişlerdir. Bunlar üç kardeşmiş, birisi Yıldırım’da, birisi Akin’de ve birisi de buradadır. Altunlu uşağının gelişi de Amik’tendir. Yiğit bir kabile imiş, fedai olarak gelmişlerdir. İncaz Uşağı ile Mürsel Uşağı’na Sılacı Uşağı da denir ve Amik’ten gelmişlerdir. Tercan Uşağı Tercan’dan gelmiştir. İşçinin Uşağı Bağdat’tan gelmedir. En son bunlar gelmişlerdir.”
16. Alabaş Oymağı: Köpekli Avşarlarının bir kolunu teşkil ederler. Asıl mekanları Halep’tir. Kayseri’nin Felahiye ilçesine bağlı bir Alabaş köyü de bulunmaktadır.
17. Aladağ Yörükleri: Adana-Kayseri-Niğde illeri arasında önemli bir yerleşim yeri olan Aladağ’da birçok Yörük obasının varlığı bilinmektedir. 1928 yılında bu bölgeyi dolaşan Ali Rıza Yalman (Yalkın), Aladağ’da Bozdoğanlı, Türkmen, Akçakoyunlu, Karalar, Karakoyunlu, Karahacılı, Sarıkeçili, Horzum, Kaçar gibi birçok Türkmöen obasının bulunduğunu ifade ediyor. Yalman bölgede rastladığı Karakoyunlu obasının bir diğer adının Keşşaflı olduğunu, bölgede rastladığı diğer bir aşiret olan Karaevli aşiretinin de Karakoyunlulara mensup olduğunu bildiriyor. Karaevli oymağı, yazı Develi’ye bağlı beş altı köyde geçirdikten sonra kışı Çukurova’da geçirdiklerini ifade ediyor. Karaevli aşireti gibi, Honamlı aşiretinin de yazı Göçderesi, Bakır Pınarı ve Taşhan’da (Yeşilhisar) geçirdiklerini, kışın ise Adana’nın Hocalı köyüne indiklerini söylemektedir.
18. Aladdinli Oymağı: Bünyan’ın Büyük Tuzhisar kasabasında meskun olan Türkmen topluluğudur. Oğuzların Kınık boyuna mensubiyetleri bilinmektedir.
19. Alagözler: Türk-Moğol toplulukları arasında adları geçen Alagöz, Kayseri’de köy ve mevki adı olarak bugünlere kadar kalmıştır. Ayrıca Mimar Sinan’ın Bünyan’ın Gergeme köyüne yaptırdığı ve vakfettiği değirmene de Alagöz değirmeni deniyordu. Karaman eyaletinde gösterilen Alagözlü isimli bir Türkmen oymağı vardı ve bunlar Güneşli, Acurlu ve Bayındır oymakları ile hareket halinde idiler.
20. Alçı Oymağı: Alçı Oymağı Dukadirli Türkmenlerinden gösterilmektedir. 1703 yılında Yahyalı kışlağında görülmüştür.
21. Alemi Oymağı: İslamlu Yörüklerinden olan oymak 1584 yılında Saka-i Büzürg kışlağında 54 hane nüfusa sahipti.
22. Ali Beğ Hacılı Oymağı: Bu Türkmen topluluğunun Karataş nahiyesinde (İncesu) Boran kışlağında meskun olduğu kayıtlıdır. Bu oymağın tasarrufunda Beğ Argun, Ezemlisun (bugün Yeşilhisar ilçesinin Erdemli köyü) mezraı ile İncesu’daki Kaldırım hanı vardı. Bir başka bilgiye göre ise bu oymak, Karataş nahiyesinde Kuyucak mezrasında gösterilmektedir. 1484 yılında ise Kayseri Sancağı Yörükleri arasında gösterilmiştir ve Boran kışlağında 20 nefer olarak bulunuyorlardı. 1570 yılında ise 98 hane idiler. 1584 yılında nüfusları 157 haneye çıktı.
23. Ali Bölüğü Oymağı: Avşar Türkmenlerinden olan oymak, Karataş nahiyesinde (İncesu) diğer bir Avşar oymağı olan İvaz Hacılı oymağına bağlıydı. 1584 tarihinde Yortan köyünde 67 hane, şehirse ise 1 hane nüfusları vardı. Gelbolas köyü ise ekinlikleri idi.
24. Alibey Oymağı: Bu Türkmen obasının da Kayseri’ye yerleştiği kaydedilmiştir. Aynı adı taşıyan bir oymak da İslamlı Yörüklerindendir. Kızılca İn mezraında meskun olduğu ve Kocasinan, Felahiye, Özvatan, Sarıoğlan ilçeleri arasındaki hareketleri tespit edilmektedir. 1563 yılında Ali Beglü adını taşıyan oymak, Zamantı nahiyesi Kalecik/ Kalelice köyünde Selmanlı oymağı ile kışlamakta idi. Bu köyde 64 nefer nüfusları vardı. Ali Beglü oymağı Pınarbaşı nahiyesinde Ali Beglü (namı diğer Aldım) adıyla da geçiyor. Pınarbaşı nahiyesinin Güllüce köyünde 13 nefer nüfusları vardı.
25. Ali Bey Hacılı Oymağı: Karataşlı (İncesu) Yörüklerindendir. Oba Beyleri Hacı Süleyman v.i. Ali Bey’den ismini almıştır. 1584 yılında Boran kışlağında 115 hane, şehirde ise 7 hane nüfusları vardı. Ali Hacılı adını taşıyan bir başka oba ise yine aynı bölgede Kuyucak köyünde 33 hane olarak bulunuyordu. 1570 yılında 40 hane olarak kayıtlıdırlar. 1584 yılında 53 haneye yükseldiler.
26. Alimbeyli Oymağı: İslamlu Yörüklerinden olan oymak adını Şaban Veled-i Alembey’den almıştır. 1584 yılında 15 hanedirler. Kızılca İn ve Saka-i Küçük mezralarında oturuyorlardı. 1570 yılında Koramaz nahiyesinde(Bünyan yöresi) Alimbeyli oymağına mensup 20 hane bulunuyordu. Sis Avşarlarındandır. 1519 tarihli defterde adına rastlanmıyor. 1523-4 tarihli tahrirde 8 hane, 1 mücerret nüfus ve 590 akça hasılı olan cemaat defter harici kaydedilmiş ve Karataş mezrasında ziraat yapıyor. 1525-6’da Feke’ye tabi olan cemaattin 6 hane, 5 mücerret nüfus, 270 akça hasılı vardı. 1536-7’de ise 4 hane, 2 mücerret nüfus ve 182 akça hasılı var. Malkoç adlı birisinin tımarına tâbiiydiler. 1613 tarihinde Çankırı bölgesinde devletin emirlerine karşı geldikleri için kadıya hüküm gönderilmiş ve doğru yola getirilmeleri emredilmiş aşiretlerden birisi de Alembeyli’lerdi. Ayrıca Rum ve Anadolu Eyaleti’nin yöneticilerine gönderilen emirlerde de bu bölgelerdeki (Çankırı civarı) Alembeyli’lerden bahsedilmektedir. Çorum Sungurlu, Yozgat Sarıkaya, Ordu-Merkez ve Maraş-Elbistan’da bulunan Alembey adındaki köyler onlardan kalmadır. Kurtkulağına bazı boylarla birlikte 1725 yılında iskan olan Alemli cemaati de bu gruptandır. Alemliler, Karaman, Kütahya, Bursa, İçel, Aydın ve Saruhan taraflarına gitmiş ancak tekrar Çukurova’ya nakilleri için emir çıkarılmıştır. Alembeyli Avşarı, Boz-Ok’un Budak-Özü ve Akdağ, Dulkadır (Maraş), Ordu, Karahisar-ı Şarki ve buraya bağlı Bayramlı kazası ile Kayseri’ye de yerleşmiştir.
27. Ali Şeyhlü Oymağı: 1563 yılında Pınarbaşı nahiyesinde Cafer Viranı, Burun Viran ve Kösiran mezralarında ziraat yapıyorlardı.
28. Alişarlu Oymağı: 1563 yılında Çörmüşek Nahiyesinin Orta Viran köyünde bu oymağa mensup 14 nefer olduğu kaydedilmiştir.
29. Alpı Oymağı: İslamlu Yörüklerinden olan oymak, ismini Alpı isimli kethüdalarından almıştır. 1500 yılında 7 hane olarak gösterilmiş ve Şar İn kışlağında kalıyorlardı. 16.yy başlarında Osmanlıların Memlükleri yıkıp Mısır ve Suriye’yi fethetmesi sonucu Kuzey Suriye’deki Türkmenler Osmanlı hakimiyetine girmiş oldu. Bu bölgedeki Türkmenler ise Halep Türkmenleri ve Yeni-il Türkmenleri adıyla bölgede varlıklarını sürdürdüler. Afşarlar, Halep Türkmenleri içinde Köpekli, Gündüzlü ve Avşar olmak üzere üç oymak tarafından temsil ediliyordu. Köpekliler bu dönemde 15 obaya ayrılmışlardı. İşte bu obalardan biri de Alplı Avşarı idi. Osmanlı egemenliğini benimsemeyen bir çok Türkmen boylarının ise kendilerine itibar gösteren Safevilerin hizmetine girmek için çoğunlukla İran’a göçtüklerini biliyoruz. Alplı Afşar’ı da büyük ölçüde İran’a gitmiştir. İran’a giden Alplıların, Gündüzlü ve İmanlı Avşarı kadar kalabalık olmadığı anlaşılıyor. Bu obadan İsmail Han, 1590’da Kirman’da bir kasabanın hakimi, 1594-5’te ise Kazerun valisi idi. Şah Abbas’ın ölümü sırasında görevde olan üç Afşar beyinden biri ve Sistan’daki Ferah ve Esfuzar hakimi yine Alplı’dan Er-Doğdu Han idi. Sonradan İsmail Han, Er-Doğdu Han’ın yerine Ferah valiliğine atandı (1602-05). Alplılardan bazı grupların Boz-Ulus içinde yer aldıkları da görülüyor.
30. Amarat (İmaret) Yörükleri: Kayseri’nin Kocasinan ilçesine bağlı Amarat kasabasının eski adı İmaret olup Amarat Platosu da eski dönemden beri Kaş adıyla bilinmektedir ve birçok Yörük-Türkmen obasını barındırıyordu. Bunlar arasında İlbeyli, Kılıçlı, Kayırlı, Emirli,Recepli, Göynük, Sad’i (Seydili) ve Sarımsaklı Yörükleri (Hasanağaoğlu, Kangaloğlu, Mavioğlu gibi kabileler bu Yörüklerdendir) Kaş adı verilen Amarat platosunda bulunuyorlardı.
31. Ammılar / Emmiler Oymağı: 1584 yılında 33 hane olan oymak İslamlu’da Kanacak mezraında oturuyordu. Bugün Emmiler köyü, Kocasinan ilçesine bağlıdır ve oymak adlarını köy adı olarak sürdürmüşlerdir. Bugün Nevheşir ili Gülşehir İlçesinde de aynı adı taşıyan bir köy bulunmaktadır. Refik Engin, Nefes dergisinin 28. sayısında (1996) Kayseri ve Nevşehir’deki Ammiler / Emmiler Türkmenleri ile Trakya’daki ve Balkanlardaki Amıca ve Amıga Türkmenleri ile akraba olduklarını ve aralarında bir bağ söz konusu olduğunu iddia etmişse de yeterli belge ortada bulunmamaktadır. Engin’in bahsettiği bir kısım tarihi hadiselerden haberi olmayan köy halkı, köyün kuruluşunu da şöyle bir efsaneye bağlamaktadırlar: "Kayseri'ye bağlı Argıncık köyünden iki kardeş kavga ederek ayrılırlar. Bu iki kardeşin lakabı Çekiç oğlu olarak geçmekte. Küçük kardeşi şimdiki Emmilere yerleşir. Emmiler isimi Argıncıktaki kardeşinin çocukları Emmilerdeki amcalarını yoklamaya giderken Erkilet nahiyesi Belen merkezinde bir çiftçi ile karşılaşırlar. Çiftçi sorar çocukların nereye gittiklerini, çocuklar da Emmilerini yoklamaya gittiklerini söylerler." Emmiler köyünden Mehmet Güneş’in anlattığı bu efsane ile köyün kuruluşunu böyle dile getirilmiştir. Bir Konya türküsünde geçen “Emmiler Emmiler de vay anam Türkmen Emmiler” sözünde ifadesini bulduğu gibi, Osmanlı kaynakları da bu Türkmen obasının adının eski zamanlardan beri Emmiler olduğunu bildiriyor.
32. Arap Hasanlı : Kara Recepli olarak bilinen 3 obadan (diğerleri Hacı Mustafalı ve İbrahim Beyli) biri. Halep Afşarları arasındaki Avşar Oymağı 18. Yy’dan itibaren kışlamak için Halep’i bırakarak Çukurova’ya inmeye başlamıştı. Önceleri Rakka’ya sürülme cezası almayan bu Avşarlar yaptıkları kovgunlar sebebiyle 1691 yılındaki iskana tabi tutuldular. 1712 yılında İstanbul’a gelip aşiretinin iskanı konusunda sarayla görüşme yapan Recepli Avşarı boy beyi Bekir Bey, bu obadandı. Son dönem Afşar yöneticileri de bu obadan çıkmıştır. 1856 yılında başarısızlıkla sonuçlanan son yerleştirme çabalarında Avşarların başında Arap Hasanlı’dan Çerkez Bey vardı. Fırka-i Islahiye’nin geldiği tarihlerde (1865) ise Avşarların reisi Çerkez Beyin oğlu Hacı Beydi. Kayseri’nin Pınarbaşı ilçesi’ne bağlı Pazarören kasabası ile Tomarza ilçesine bağlı Karamıklı, Karakilise (İcadiye) ve Tahtakemer köyleri bu obadandır. Ayrıca az sayıda Zelhin (Üçkonak) köyünde de varlar. Adana ve Kara İsalı ilçesinde de yerleştiklerini anlıyoruz. Suriye’de Membiç iline bağlı bir köyün adı da Büyük Arap Hasan’dır. Bu köy Avşarların topluca yerleştiği ve halen Afşar Bucağı adını taşıyan bölgede yer alır.
33. Arapşalu / Garipşalu / Garipçe Yörükleri: İncesu ilçesinin bugünkü Garipçe köyü ve civarında oturan Yörüklere 15. yüzyılda Arapşalu Yörükleri deniyordu, daha sonra Garipşah Yörükleri denmeye başlandı ve son olarak ise Garipçe adı verildi. 1484 yılında Arapşalu Yörükleri Depesi Dölek ve Gökçe İn mezralarında 72 hane, Karataş mezraında 47 hane olarak bulunuyorlardı.
34. Argun Türkleri: Kayseri’nin Argıncık köyü (şimdi kocaman bir mahalledir) adını Argun Türklerinden almaktadır. Kazak Türklerinin Ortayüz’e bağlı Argun isimli bir oymağı bulunduğu gibi, Altay Türklerinin de Kızıl boyuna mensup Argın isimli bir oymağı mevcuttu. Türkistan’da Çu ve Talas şehirlerini içerisine alan bölgeye Argu denilmektedir. Ayrıca hocaların hocası Hoca Ahmet Yesevi, Argu Türklerinden idi.
35. Ardıç Oymağı: Kayseri yöresinde 1658-1659 yıllarında köy kurmuş olan bu Türkmen topluluğu bugün yine aynı adla Talas ilçesinde meskundur. Ardıç Yörükleri 1500 yılında Koramaz nahiyesinde (Bünyan) gösterilmiştir ve 31 hane nüfusları bulunmaktaydı. 1518’de 61 hane, 1522’de 63 hane idiler. 1543’te Bozatlu mezrasında 34 hane, Elmalu köyünde 18 hane, Kemer mezrasında 2 hane, Ekilü Kepez mezraında 61 hane nüfusları bulnuyordu. 1584 yılında ise, Ekilü Kepez köyünde 24 hane, ( 1 hane İstanbul’da), Elmaluca köyünde 7 hane, Bozatlu köyünde 29 hane nüfusları vardı.
36. Artuklu Oymağı: Türk beyliklerinden Artukluların adını taşıyan oymak, 1563 yılında Sarız bölgesinde Dağlu Kavak (Dallı Kavak olmalı) yaylasında ziraat yapıyorlardı. Yine Artuklu obalarından Hızır Hacılı ise aynı bölgede Kara Koca Viranı denilen mezrada ekip biçiyordu.
37. Atçeken Ulusu: Atçeken oymağına bağlı birçok oymağın yörede hareket halinde oldukları görülür. Cemallü, Yuvalı, Bereketli, Dündarlı, Bulgarlı, Benderbeği ve Yahyalu isimli oymaklar, Atçeken ulusuna tabi, yörede görülen oymaklar arasındadır. Develi bölgesinde 16. yüzyılda sekiz Yörük obasının varlığı görülmüştür. Bunlar Erik Ağacı, Taylı, İvaz Hacılı obaları ile Ağalar, Hazma Kethüda; Çarıklı Kışlağı’nda bulunan Hasırcı obası ile Sendiremeke, İlaldı ve Yuvalı obalarıdır. 18. yüzyılda ise Atçeken Ulusuna tabi oymakların hareket alanı Haymana, Turgut ve Kayseri yaylaları idi.
38. Atlu hanlu Oymağı: 1563 yılında Sarız bölgesinde bulunan oymak Demircili oymağına bağlı gösterilmiştir. Bu bölgede Kürtünlü mezraını ekip biçiyorlardı.
39. Atmalı Aşireti: Kayseri yöresinde görülen bu topluluk “Kürt Türkmeni” olarak adlandırılmaktadır. Osmanlı kaynakları konar göçer toplulukları anlatırken ilginç ifadeler kullanmaktadır. Bu tür ifadeler arasında “Türkmen Kürdü”, “Kürt Yörüğü”, “Kürt Türkmeni” gibi sözler vardır. Anlaşılan o ki, konar göçer toplulukları Osmanlı aynı şekilde değerlendirmekte, onların Kürt, Türkmen ya da Yörük olmalarının bir öneminin olmadığı da bu ifadelerden anlaşılmaktadır. Alman Feldmareşal Moltke, Osmanlı İmparatorluğu'nun son döneminde Doğu Anadolu'nun bir çok yerlerini gezdi ve gözlemlerini “Türkiye Mektupları” adlı kitapta topladı. General Moltke, 6 Nisan 1838'de yazdığı mektupta bugün bazı kesimlerce Kürt olduğu iddia edilen Maraş ve yöresinde yaşayan Alevi aşiretleri için bakın ne yazıyor. "Pazarcık ovasını geçtik. Bu ovada üç Türkmen kabilesi: Atmalı, Kılıçlı, Sinimililer konaklamıştı. Bu üç kabile halkı 2000 çadırda oturuyordu. Reşit Paşa, en nüfuzlu Kürt beylerinin akıllarını başlarına getirdikten sonra bu Türkmenler de hükümete karşı olan sevgi ve bağlılıklarını ilan etmişlerdi ve 400 kese akçelik (20.000 florin) bir salma (yani vergi) ödüyorlardı."
40. Avcı (Avcılı) Türkmeni: Bu topluluğun diğer adının Çıracılar olduğu biliniyor. Dulkadirli Türkmenlerine mensuptur ve Kayseri’ye yerleşmişlerdir. 1584 yılında İslamlu’da görülen Avcı oymağı ise 13 hane idi ve Köstenci, Döğer ve Kiçibaş mezralarında oturuyorlardı. Bir kayıtta üç nefer Avşar şakilerinin “Avcı Türkmanına” şekavette bulunmaları üzerine Kayseri mutasarrıfı Zaralı Zade Osman’a bir yazı gönderilerek bunların yakalanması istenmektedir.(Fi evahiri za 1147)
41. Avşar Hacı Mustafa Oğulları: Avşar Türkmenlerine mensup olan bu oymağın hareket alanı Develi, Harmancık, Yahyalı ve Zamantı olarak tespit edilmiştir. 1690 yılındaki Avusturya Seferine katılan Afşar beylerinden Çerkez-Oğlu Hacı Mustafa Bey’in soyundan geliyor. 1691-92 yılında Rakka’ya iskanları emredilince, ot bitmeyen ve şartları oldukça kötü olan Rakka’ya gitmek istemeyen ve Membiç’te yerleşmek isteyen Hacı Mustafalılar, Membiç’e iskana izin çıkmasına rağmen devlete karşı gelip (Hacı İvaz Avşarıyla birlikte) iskana uymadılar. Azez, Antep ve Halep civarında eşkıyalık yapıp 4-5 köyü de talan ettiler. Devlet, İlbeyli, Koyunoğlu İbrahim ve Çobanoğlu vs.. cemaatlerinden de yardım alıp harekete geçince aman dileyip 1697’de Rakka’ya iskanı kabul ettiler. Hacı Mustafalılar, Lek, Afşar ve Tacir cemaatiyle birlikte baskı yaparak 1712’de Rakka’ya iskanı istenen Recepli Avşarı’nı iskana göndermemiştir. Bu onların iskan bölgesinden kaçtıklarını gösteriyor. Bu cemaat Malatya Sancağı, Gördes, Kızılhisar – Sığla, Yeni-İl, Halep ve Rakka’da yerleşmiştir. Kayseri’de bu oba Mustafabeyli olarak ta adlandırılır. Bu adda bir oba ise Rakka ve Barçın’da bulunuyor. Kayseri’nin Pınarbaşı ilçesi Hassa ve Tözgün köyleri de bu obadandır.

Yorumlar