 |
| Kayseri Belediye Başkanlarından Rıfat ÇALIKA |
 |
| İtfaiyeciler - Nereden Nereye |
Bu eski zaman hikayesi olmalı diyeceksiniz. Haklısınız. Hikayemiz 1914 yılına ait. Bu hikayenin gerçekçi bir tarafı var. Osmanlı belgelerindeki yazışmalarda rastladığımız bir hikayedir ve eksik tarafları vardır mutlaka. Onu birisi gelir anlatır, hikaye de günün birinde tamamlanır. 1914 yılında Kayseri Belediyesi, zamanın Dahiliye Vekaleti (İç İşleri Bakanlı) ile yazışıyor ve diyor ki : “Kayseri Belediyesi'nce lüzumlu olan bir yük otomobilinin, Avni Bey vasıtasıyla Fransa'dan getirilebileceğinin işarı.” (BOA, 28/C/1332, DH.21/113) Daha kamyon kelimesi (Camion) Fransızcadan dilimize girmediği için adına “yük otomobili” denmiş ve Kayseri Belediyesi Avni Bey vasıtasıyla ihtiyacı olan bu otomobilin temin edilebileceğine dair bir yazı gönderiyor. Bu yıl içerisinde Kayseri Belediye Başkanlığına Rıfat Bey’in getirildiğine dair bir kayıt bulunuyor:“Kayseri Belediye Riyaseti'ne Maydos Kazası Müddei-i Umumi Muavini Rıfat Bey'in tayininin uygun görüldüğü.” (BOA, 03/N/1332, DH.89/57) Kayseri Belediye Başkanlığı yapan ve Rıfat adını taşıyan Cumhuriyet döneminde Adalet Bakanlığı da yapan Rıfat Çalıka’dır. Rıfat Bey, iki dönem olmak üzere 1914-1916 ve 1916-1919 yılları arasında Kayseri Belediye Başkanlığı yapmıştır. Bu yük otomobili alma hikayesinde Kayseri Belediyesi’ne yardımcı olacak kişi olan Avni Bey hakkında bir bilgi sahibi değiliz. Lakin yazışmalardan anlaşıldığına göre Avni Bey, üzerine düşeni yapmış ve bir Fransız firması ile görüşmüştür. Çünkü bir başka yazışmada şöyle deniyor: “Fransız De lahey firmasının otomobil satmaya talib olduğu ve şartlarının Kayseri Mutasarrıflığı'na beyanı.” (BOA, 16/B/1332, DH.21/87) Yani Fransız otomobil firması “Delahaye”, bir kamyonun satışını kabul etmiş olduğunu Türkiye’ye, İç İşlerine bildirmiş. İç İşleri Bakanlığı da valilik kanalıyla belediyeyi bilgilendiriyor. Derken bakanlık diyor ki, otomobilin fiyatını bildirin, bir de Kayseri Belediyesi’nde müstahdem olarak çalışan Halil Çavuş’u İstanbul’a gönderin, biz orada ona şoförlük eğitimi verelim. Bununla ilgili iki yazışma karşımıza çıkıyor: 1. şöyle: “Kayseri Belediyesi namına alınacak otomobilde şoförlük yapmak üzere şoförlük öğrenimi için Dersaadet'e gönderilen Halil Çavuş'a bu işin öğretilmesi ve otomobil fiyatının bildirilmesi talebi.” (BOA, 22/B/1332, D.H.21/113) 2. si: “Kayseri Belediyesi'nde müstahdem Halil Çavuş'un, şoför olarak eğitilmesi için Dersaadet Polis Mektebi'ne gönderilmesi.” (BOA, 16/B/1332, DH.21/82) Hikayenin geri kalanı kopuk. Bu konuyu yazışmalardan çıkarmak imkansızlaşıyor. Ancak, yazışmalardan otomobilin alındığı ve Halil Çavuş’un da şoförlük eğitimi için İstanbul’a gittiği anlaşılıyor. Çünkü, yazışmalarda olumsuz bir ifade yer almıyor, tam tersine Halil Çavuş, İstanbul’a çağrıldığına göre aracın alımı gerçekleştirilmiş olmalı diye düşünmek yersiz olmasa gerek. Yazışmalarda Fransa’dan alınacak otomobilin markası “De Lahey” diye yazılmış. Araştırdım ki o vakitler Fransa’da kamyon (yük otomobili) üreten “Delahaye” firması vardır. 1914 yılında ürettikleri kamyon da şu şekildedir. Sonrasını bilmiyorum. Hatıralara bakmak lazım. Hatıralar en güzel ipuçlarını verir mutlaka. Kayseri Belediyesinin ilk otomobilinin sürücüsü olan Halil Çavuş’un da akrabalarından biri Kayseri’de yaşıyor ve bu konu hakkında bilgi sahibi ise, onu da dinlemek keyif verir. Ne dersiniz?
Yorumlar